Çocuklar İçin Felsefe

Çocuklar İçin Felsefe ilk olarak 1970’lerde Amerikalı felsefeci Matthew Lipman’ın klasik eğitim anlayışını dert edinerek ortaya koyduğu bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Lipman, lise ve üniversite öğrencilerinin kavramsal düşünme, bağlantılı düşünme gibi felsefi düşünmeye ait birçok düşünme becerisinden yoksun olduklarını dert edinerek çocukların düşünme becerilerini geliştirmeye çok erken yaşta başlanması gerektiğini söyler ve bu amaçla yöntemini tasarlar. Çocuklar İçin Felsefe, akademik bir felsefe eğitimi değildir; filozofların veya onların düşüncelerinin aktarıldığı, felsefe tarihinin ele alındığı bir eğitim değildir. Çocuklar İçin Felsefe, bir öğrenme yöntemidir; doğru düşünmenin yollarını öğrenme yöntemi... En basit anlatımıyla bir çember etrafında bir araya gelen çocuklara, bir uyaran/uyarıcı sunulur. Bu uyaran bir hikâye, bir fotoğraf, bir şiir, bir gazete haberi,vb. olabilir. Yeter ki bu uyaran, felsefi bir soruşturmayı tetikleyebilecek bir uyaran olsun... Daha sonra bu uyaran aracalığıyla çocuklar, düşünmeye, sormaya, soruşturmaya teşvik edilir. Bu teşvik, kolaylaştırıcının görevidir. Nitekim Çocuklar İçin Felsefe oturumlarında eğitmen, bir şeyleri öğreten değil doğru düşünmeyi kolaylaştıran, düşünme becerilerini geliştirecek ortam ve araçları paylaşan yani soruşturmayı kolaylaştıran kişidir. Çocuklar İçin Felsefe oturumlarında çocuklar da, bilginin alıcısı değil bilgiyi oluşturma araçlarını kullanıp bilgi üreten aktif katılımcılar olarak konumlanır. Çocuklar İçin Felsefe’nin en temelde savunduğu şey, düşünmenin öğrenebilir ve geliştirilebilir bir edim olduğudur. Nasıl ki fiziksel bir kasımızı doğru şekilde ve sıkça kullandığımızda güçleniyor, zihin kaslarımızı da doğru ve uygun şekilde çalıştırdığımızda düşünme kaslarımız gelişebiliyor. Dolayısıyla düşünme becerileri edinilebilir ve geliştirebilir. Bu yapıyı geliştirmeye ne kadar erken yaşta başlarsak da bu yapı, o kadar sağlam olur ve bu alışkanlığı kazanmış oluruz. İşte Çocuklar İçin Felsefe yöntemiyle çocuklar, zaten sahip oldukları ama kullanmayınca körelmesi yerine kullandıkça zenginleşecekleri bir beceriyi elde etmiş olurlar. Bu eğitimde de katılımcılar, dünyada ve ülkemizde hızla yaygınlaşmakta olan Çocuklar İçin Felsefe yöntemini tanır, amacına uygun ve etkili bir şekilde kullanabilmek için gerekli olan teorik ve pratik bilgileri edinirler. Bu kapsamda bu eğitim tamamen katılımcıların, Çocuklar için Felsefe yöntemini doğru şekilde tanımaları ve uygulamaları üzerine tasarlanmıştır. Doğru uygulama, doğru bir teorik alt yapıdan geçer. O nedenle eğitimin ilk bölümünde, yani 1. modülde, Çocuklar İçin Felsefe’nin

en temelde geliştirmek istediği düşünme edimi olan felsefi düşünme edimiyle tanışacaksınız. Bunun için de öncelikle düşünme ve çeşitli düşünme edimleri (yaratıcı düşünme, eleştirel düşünme ve özenli düşünme) üzerinde duracağız. Daha sonra hepsini kapsayan felsefi düşünmenin ne olduğu, felsefi düşünme ve mantık ilişkisini ele alarak felsefi düşünmenin önemini belirlemeye çalışacağız. Son olarak da felsefi düşünmeyi mümkün kılan ve geliştiren etkinlikleri en önemli ve temel noktalarıyla ele alacağız. Çünkü felsefi düşünmeyi geliştiren merak etme/anlamaya çalışma, soru oluşturma, kavram oluşturma, metin okuma ve diyalog oluşturma etkinlikleri, Çocuklar İçin Felsefe’nin temelini oluşturan ve Çocuklar İçin Felsefe oturumlarını yürütmemizi sağlayan temel araçlarımızdır. Eğitimin 2. modülünde ise Çocuklar İçin Felsefe yöntemi ile tanışacak, tarihsel süreçteki gelişimini, Lipman’ın P4C yöntemini ve temel mantığını kavrayacaksınız. Bu bölümde, bir de yetişkinler tarafından en çok merak edilen “Çocuklar felsefe yapabilir mi?” sorusuna Çocuk ve Felsefe başlığı altında yer vermeye çalışacağız. Sonrasında Çocuklar İçin Felsefe yönteminin derinliklerine inip bu yöntemin amaçlarını öğreneceğiz ki bu amaçlar, bir eğitmen olarak kolaylaştırıcının da asli amaçları olacağı için oldukça önemli. Ve işte bu noktada bir eğitmen olarak kolaylaştırıcı kimdir, ne yapar, ne yapmalı veya ne yapmamalıdır; yaşayabileceği olası riskler karşısında ne yapabilir; bunlar üzerinde duracağız. Bütün bu belirlemeler ışığında Çocuklar İçin Felsefe yöntemin sağladığı yararları, çocuk açısından var olan kazanımları ele alacağız. Sonunda ise uygulama sürecini, bu süreçte yararlanabileceğiniz araçları öğrenip uygulama örnekleri üzerinden süreci nasıl kolaylaştırabileceginizi göreceksiniz.